Neurologia: Warto wiedzieć...

Toksyna botulinowa (BTX) – jest to neurotoksyna wytworzona w warunkach beztlenowych przez bakterie Clostridium botulinum (pałeczki jadu kiełbasianego).

Jest jedną z najsilniej działających toksyn biologicznych, jednak dawki stosowane w medycynie są wielokrotnie mniejsze od dawek toksycznych dla organizmu człowieka. Działanie toksyny botulinowej jest ograniczone do mięśnia, do którego została podana i nie wpływa na czynność innych, także zdrowych mięśni. Po domięśniowym podaniu leku pierwsze efekty jego działania pojawiają się po 1 do 3 dniach, zaś wyraźną poprawę pacjenci odczuwają po ok. 7-10 dniach od podania.

Maksymalne działanie toksyny przypada na okres od 2 do 8 tygodnia od podania, trwa różnie długo, średnio ok. 3 – 4 miesiące i stopniowo wygasa, powstaje więc konieczność regularnego powtarzania iniekcji w odstępach 3 – 4 miesięcy.

Rodzina neurotoksyn botuliny zawiera siedem jej typów: A, B, C, D, E, F i G. Wszystkie wchodzą w reakcje z acetylocholiną zakończeń nerwowych, a różnią się między sobą wielkością cząsteczki, biosyntezą i mechanizmem reakcji komórkowej. Toksyna botulinowa typu A (BTX A) jest najsilniejsza i to ona znalazła tak szerokie zastosowanie w klinice (prep. Botox, Xeomin, Dysport). Hamuje nie tylko uwalnianie acetylocholiny, ale też innych neurotransmiterów i neuropeptydów, takich jak substancja P oraz kalcytoninowy gen uwalniający białko. Toksyna blokuje również przewodnictwo w układzie autonomicznym poprzez włókna czuciowe oraz redukuje większość substancji działających na receptory bólowe (nocyceptory), dlatego obecnie badany jest jej wpływ na bóle neuropatyczne.

Zastosowanie toksyn botulinowej – leczenie:

• dystonii ogniskowych – kurczu powiek, kurczu twarzy, kręczu karku, kurczu pisarskiego, kurczu muzyków,
• drżenia dystonicznego,
• migreny przewlekłej,
• wzmożonego napięcia mięśniowego (spastyczności),
• ślinotoku,
• nadpotliwości pach, dłoni i stóp,

Toksynę botulinową stosuje się także przy zabiegach kosmetycznych.